Op Tweede Kerstdag vindt in de Sint-Stephanuskerk in Heel een bijzondere plechtigheid plaats. Het nieuwe hoogaltaar in de kerk wordt dan door hulpbisschop Everard de Jong plechtig gewijd. Een altaarwijding komt nog maar heel zelden voor. De viering begint om 11.00 uur en iedereen is welkom.
Bij een altaarwijding wordt het altaar besprenkeld met wijwater en gezalfd met heilige olie, zoals dat ook bij een doopsel gebeurt. Een wijding dient altijd door een bisschop te gebeuren. Normaal gesproken worden bij een altaarwijding ook relikwieën onder een altaarsteen geplaatst. Dat gebeurt in dit geval niet. De altaarwijding zou eigenlijk drie jaar geleden al plaatsvinden, maar werd diverse keren uitgesteld. Pastoor-deken Wim Miltenburg van de parochiefederatie Emmaüs, waartoe de Stephanusparochie in Heel behoort, legt aan de hand van vijf vragen uit wat er op Tweede Kerstdag gebeurt.
Wat is de aanleiding?
In 2016 is de kapel van Huize St.-Joseph in Heel ontmanteld en gesloopt. Het betrof hier het voormalige klooster van de Broeders van de Heilige Joseph. Vanaf 1880 verzorgden de broeders mannen met een verstandelijke beperking. Vanaf 1969 is dit werk voortgezet door Stichting Daelzicht. In de kapel van de broeders stond een bijzonder fraai hoogaltaar met bijbehorende communiebanken Aan de parochie is dit hoogaltaar aangeboden bij gelegenheid van het gouden professiefeest van Br. Ambrosius in 2016. Het altaar is eerst opgeslagen en vervolgens gerestaureerd en heeft nu een plaats gekregen vooraan in de kerk te Heel. Ook de bijpassende communiebanken hebben we dicht bij het hoogaltaar kunnen plaatsen.
Waarom nu pas?
Op Tweede kerstdag zal onze hulpbisschop Evarard de Jong tijdens de H. Mis van 11 uur het nieuw gerestaureerde hoofdaltaar in de St-Stephanuskerk in Heel wijden. Een altaarwijding komt in onze dagen niet vaak voor; het is een unieke plechtigheid die nu plaatsvindt. Drie jaar geleden kon de wijding niet plaatsvinden, omdat het niet zeker was of de kunstenaar op tijd klaar zou zijn met de restauratie. Daarom hadden we de altaarwijding verschoven naar de zondag na Pasen (2020), maar vanwege corona kon het toen en ook daarna niet doorgaan. Onze bisschop Harrie Smeets, die aanvankelijk Tweede kerstdag 2019 de consecratie van het altaar zou verrichten, spreekt daarom al van het-altaar-dat-maar-niet-gewijd-wil-worden. We hebben ook nu 2 e kerstdag gekozen, omdat we dan tegelijk het patroonsfeest van de parochie vieren: St.-Stephanus.
Wat gebeurt er niet en wat wel?
Centraal in een altaar wordt een altaarsteen geplaatst. Hieronder bevinden zich relieken van een of enkele heiligen. Ze symboliseren onze verbondenheid met de hemel en met degenen die in de eeuwen vóór ons Eucharistie hebben gevierd. Hun voorspraak roepen wij in. Omdat het in Heel om een weliswaar volledig gerestaureerd, maar toch al bestaand altaar gaat, plaatst de bisschop er tijdens de plechtigheid geen nieuwe relieken in. Die liggen al onder de altaarsteen. Het is jammer dat we niet hebben kunnen achterhalen van welke heilige die relieken zijn.
Bij de altaarwijding (of -consecratie) zegt de bisschop niet alleen een wijdingsgebed, maar besprenkelt hij het altaar ook met wijwater, bewierookt het en wrijft het met heilig chrisma in. Dit is omdat het altaar de plaats is waar we Eucharistie vieren. Jezus’ sterkste aanwezigheid is natuurlijk in de geconsacreerde gaven van Brood en Wijn. Daarvoor knielen we. Maar het altaar verwijst ook naar Jezus Christus. Voor het altaar buigen we.
Waarom doen we dit?
Dat het altaar een symbool van Christus is, herkennen we aan het begin van een H. Mis omdat de priester het altaar dan begroet en kust. Bovendien kan hij het bewieroken als eerbetuiging aan Jezus. In een van de misgebeden (prefatie van Pasen) komt de verbinding van het Misoffer op-het-altaar-in-de-kerk met het offer van Christus op het altaar-van-het-kruis helder naar voren: “Door de offergave van zijn eigen lichaam heeft Hij zichzelf aan U gegeven ter wille van ons heil, priester, altaar en offerlam tegelijk.” Het altaar beeldt Christus uit.
Wat kan ik hier in mijn geloof mee?
Een altaar hoort bij een tempel of kerk. Omdat wij ook zelf een tempel van de Heilige Geest zijn, trekt Romano Guardini (1885 – 1968) de vergelijking met het altaar door: “Beide behoren tezamen, het altaar buiten en het altaar binnen in de mens. Het een als het hart van de kerk, het ander als het diepst van het menselijk leven, van de innerlijke tempel.” De kerkvader Augustinus (354 – 430) duidt het altaar als symbool van het geloof.
Het altaar is een verwijzing naar de martelaren, die hun leven gaven vanuit hun trouw aan Christus. Zij bleven Hem trouw; zelfs toen de navolging het uiterste vroeg: het offer van hun eigen leven. Deze trouw en toewijding kan zich ook op andere wijzen uitdrukken. Paus Gregorius de Grote (ca 540 – 604) zegt het zo: “En wat is het altaar van God anders dan de ziel van wie heilig leven?” Met andere woorden we zijn opgeroepen ook zelf een geestelijk altaar te zijn: toegewijd leven, vanuit ons hart, gericht op Jezus’ hart. Het altaar kan zo een symbool worden van de christelijke gemeenschap.
