Het Europees Parlement heeft een belangrijke stap gezet om de klimaatdoelen van Parijs te halen. Er zijn vijf nieuwe wetten aangenomen die de uitstoot van broeikasgassen met zeker 55 procent moet kunnen verminderen.
De vernieuwingen gaan onder andere gelden voor vervoer op het water en in de lucht. Een van de wetten tuigt een Sociaal Klimaatfonds op dat er is om energie- en mobiliteitsarmoede tegen te gaan.
Over het aangenomen ‘Fit for 55’-pakket – waar de wetten in staan – is lang gesproken door de Europarlementariërs. Eind vorig jaar was hierover al een overeenkomst bereikt met de EU-landen. Met dit aangenomen plan wil de EU de uitstoot van broeikasgas in 2030 met zeker 55 procent terugdringen in vergelijking met het niveau van 1990. Het pakket is in lijn met de overkoepelende Europese klimaatwet, waarmee de klimaatdoelen van Parijs gehaald moeten worden.
Allereerst is er het emissiehandelssysteem (ETS), dat de ‘handel’ in broeikasgassen regelt. Besloten is dat gratis emissierechten vanaf 2026 zullen worden afgebouwd. Dit betekent dat bedrijven meer moeten gaan betalen voor de uitstoot van broeikasgassen. Het beleid voor het tegengaan van de CO2’s wordt ook ambitieuzer: De broeikasgasemissies in de ETS-sectoren moeten in 2030 namelijk met 62 procent zijn gedaald tegenover het niveau van 2005. Ook komt er een nieuw ‘ETS II’ voor brandstof, wegvervoer en gebouwen, waardoor er een prijskaartje komt te hangen aan broeikasuitstoot in deze sectoren.
Niet alleen op de weg en in gebouwen, maar ook op het water wordt de uitstoot van CO2-gassen binnenkort geregeld. Er komt een speciaal ETS voor de maritieme sector. Daarnaast wordt het emissiehandelssysteem voor de luchtvaart aangepast: de gratis emissierechten voor deze branche moeten in 2026 verdwenen zijn. Het is de bedoeling dat de vliegsector op die manier meer duurzame brandstoffen gaat gebruiken.
Verder komt er een zogeheten ‘koolstofgrenscorrectie’ (CBAM), die ervoor moet zorgen dat producenten van onder meer ijzer, cement, aluminium, meststoffen en elektriciteit in de EU blijven. Producenten die de nieuwe, strengere milieuregels willen omzeilen door hun productie naar landen buiten de EU te verplaatsen, moeten zich straks twee keer bedenken. Hun importeurs kunnen dan namelijk heffingen tegemoet zien. Die zullen worden ingezet om de goedkope prijs van hun producten gelijk te trekken naar die van in de EU. Het CBAM wordt tussen 2026 en 2034 ingevoerd.
Er komt een Sociaal Klimaatfonds tegen energiearmoede en mobiliteitsarmoede. Kwetsbare gezinnen, kleine ondernemers en weggebruikers die zwaar getroffen worden door energie- en mobiliteitsarmoede zullen hiervan profiteren. Het fonds wordt betaald door de veiling van ETS II-emissierechten tot een bedrag van 65 miljard euro. Daarbovenop zal een kwart worden gedekt door de EU-landen. Het totaalbedrag komt neer op circa 86,7 miljard euro.
CDA-Europarlementariër Esther de Lange is blij met het Sociaal Klimaatfonds, maar stelt dat het maatschappelijke probleem hieromtrent veel groter is dan dit fonds alleen. “Om dit aan te pakken, moeten de lidstaten en de EU samenwerken. De uitgaven in de EU-begroting moeten veel meer gericht zijn op echte prioriteiten, zoals een eerlijke klimaattransitie voor iedereen.” Haar PvdA-collega Mohammed Chahim is juist tevreden met de aanpassingen van het ETS. Hij waarschuwt: “Bedrijven die geen vooruitgang boeken en niet de intentie hebben om koolstofuitstoot te verminderen, hebben geen toekomst in de EU.”
