Ruim 1 op de 5 (22%) jongeren tussen 12 en 25 jaar dacht er in de periode december 2021 tot en met februari 2022 serieus over na om een einde aan het leven te maken. Op dat moment gold er een lockdown in Nederland. In die periode registreerden huisartsen ook 37% meer suïcide inclusief gedachten en pogingen bij jongeren, vergeleken met dezelfde periode (2019) vóór de coronamaatregelen.
In deze periode ging het met volwassenen juist beter, blijkt uit het derde kwartaalonderzoek door Netwerk GOR. Dit is een samenwerking van het RIVM, het Nivel, ARQNationaal Psychotrauma Centrum Nationaal Psychotrauma Centrum en GGDGemeentelijke Gezondheidsdienst GHORGeneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio Nederland. Deze derde meetronde ging over december 2021 tot en met februari 2022.
Het doel van dit onderzoek is om te zorgen voor goede informatie over de gevolgen van COVID-19 voor de gezondheid en het welzijn van de bevolking. Daarmee adviseert en ondersteunt Netwerk GOR beleidsmakers bij het maken van beleid. Dit draagt bij om een passend aanbod van zorg en ondersteuning op te zetten. Daarmee kunnen negatieve gezondheidseffecten beperkt worden. Ook geven de resultaten inzicht in bestaande risico’s en kwetsbaarheden die ook los van deze crisis aandacht verdienen.
Groepen jongeren met meer kans op suïcidale gedachten
Onderzoekers zochten uit welke groepen meer kans hebben om serieus over zelfdoding na te denken. Het ging vooral om jongeren die ook al kampten met eenzaamheid, verminderde mentale gezondheid en meer PTSSPosttraumatische Stressstoornis-symptomen. Daarnaast hadden ook jongeren die een gebeurtenis meemaakten die te maken had met corona, vaker suïcidale gedachten. Denk hierbij aan situaties als in het ziekenhuis terecht komen of als iemand die belangrijk voor hen was overleed aan corona.
Veel jongeren met psychische klachten
Uit deze meting blijkt ook dat veel jongeren last hadden van psychische klachten (43%). Ook werd stress genoemd (55%) en lichamelijke klachten die mogelijk kwamen door stress (58%), zoals vermoeidheid (36%), prikkelbaarheid (22%) of problemen met het geheugen en/of concentratie (22%).
Denk je aan zelfdoding of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfdoding helpt en kan anoniem: chat via www.113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113.
Met meeste volwassenen ging het juist beter
Over het algemeen ging het tijdens de laatste lockdown met volwassenen psychisch beter dan met jongeren. Wel blijkt dat ook bij volwassenen de groep jongere volwassenen (26 t/m 35 jaar) de meeste psychische klachten (36%) heeft. Bij volwassenen tussen de 36 en 75 jaar nam het deel met psychische klachten met de leeftijd steeds verder af. Mensen van 76 jaar en ouder hadden wel weer iets vaker last van psychische klachten. Denk hierbij aan eenzaamheid, stress en suïcidale gedachten.
Beleid en hulpverlening: aandacht voor kwetsbare jongeren
Het is heel belangrijk om, wat er ook gebeurt, in contact te blijven met jongeren. Zo zijn er in Nederland verschillende hulplijnen waar jongeren met psychische problemen terecht kunnen. Onder andere de websites van jongerenhulponline en brainwiki geven een goed overzicht van alle mogelijkheden. Daarnaast is er de Landelijke Agenda Suïcidepreventie. Deze landelijke agenda is één van de pijlers van het landelijk preventiebeleid op het gebied van suïcide. Eén van de projecten die hiertoe behoren en op jongeren is gericht, is STORM. Dit programma draait al op meerdere scholen in Nederland en helpt om mentale gezondheid van leerlingen te verbeteren en de kans op suïcide te verkleinen.
Onder jongeren is in de meetperiode sprake van een verhoogd risico voor de geestelijke gezondheid. Het is belangrijk om de verdere ontwikkeling goed te blijven volgen en extra alert te zijn op de risicogroepen. Met het oog op de toekomst is het belangrijk om mentale gezondheidsrisico’s bewust mee te nemen in de afwegingen over eventuele nieuwe maatregelen.
Onderzoeksprogramma naar gevolgen langlopende crisis
De corona-epidemie veroorzaakt een crisis die lang duurt. Over de gevolgen van korte crises op mensen (bijvoorbeeld een groot ongeluk of natuurramp) is al veel kennis opgedaan. Over de gevolgen van langzame, langlopende crises en wat dit doet voor de lichamelijke en mentale gezondheid, is nog weinig bekend. Het Netwerk GOR verzamelt door een onderzoeksprogramma van vijf jaar hier meer kennis over. Dat is de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19. De monitor verzamelt per kwartaal en jaar informatie. Daarmee kunnen beleidsmakers bij deze en volgende, soortgelijke crises effectieve maatregelen nemen. Dit programma wordt uitgevoerd in opdracht van ZonMwNederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie en het ministerie van VWSMinisterie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
