In de aanloop naar de verkiezingen was er ophef over het verkiezingsdebat van Jeroen Pauw: het zou de drie uitgenodigde partijen buitenproportioneel veel gratis media-aandacht bezorgen. De VVD blijkt nu de partij te zijn die in de week voor 15 maart veruit het vaakst in het nieuws was: liefst 2685 keer. Dat is ruim 500 keer vaker dan de PvdA en bijna 850 keer vaker dan GroenLinks. Nog opvallender: de BBB kwam ‘slechts’ 1560 keer aan bod en staat daarmee op plek 6. Dat blijkt uit onderzoek van publiciteitsexpert Frank Breukelman.
In het onderzoek keek Breukelman naar de frequentie waarmee partijen in de geschreven pers genoemd werden. De VVD komt daarmee glansrijk als winnaar uit de bus, gevolgd door het CDA. Opvallend is dat oppositiepartij PvdA op meer aandacht kon rekenen dan regeringspartij D66: vermoedelijk een gevolg van de tweestrijd tussen links en rechts die de VVD tot campagnethema verhief. De Partij voor de Dieren, SGP, Volt en 50Plus kregen de minste gratis publiciteit. Samen werden zij net zo vaak genoemd als het CDA alleen.
Van der Plas meest prominente partijleider
De grote winnaar van de verkiezingen is natuurlijk de BBB. Die partij had opvallend genoeg veruit de minste media-aandacht nodig per behaalde zetel, zo blijkt uit het onderzoek van Breukelman. Partijleider Caroline van der Plas lijkt daarbij een grote invloed gehad te hebben. In ruim één op de drie artikelen waarin de BBB genoemd wordt komt ook Van der Plas voorbij. Met relatief weinig aandacht heeft ze haar boodschap dus duidelijk weten over te brengen. Na de BBB-voorvrouw volgen Thierry Baudet en Geert Wilders als overduidelijk boegbeeld van hun partij. Opvallend is de positie van CDA-leider Wopke Hoekstra. Hoewel zijn partij na de VVD op de meeste publiciteit kon rekenen, kwam Hoekstra slechts in 7,7 procent van al die publicaties zelf aan bod.
VVD kreeg meeste aandacht van het AD, BBB van de NOS
De grootste partijen kregen met name veel media-aandacht van het AD en de NOS (online). Voor de VVD, het CDA en de PVV geldt dat het AD het vaakst over hen schreef, terwijl onder meer de PvdA, D66, GroenLinks, de BBB en de ChristenUnie het vaakst door de NOS aangehaald werden. De Telegraaf schreef relatief vaak over Forum voor Democratie en JA21, terwijl 50Plus nauwelijks aandacht genoot van de landelijke media. Die partij kon nog het meest rekenen op (de website van) Omrop Fryslân.
Media-aandacht bepaalt relevantie partij
Doorgaans kunnen partijen die in de aanloop naar verkiezingen het vaakst in het nieuws komen ook op de meeste stemmen rekenen. Dat is te herleiden tot de zogeheten agendasettingtheorie. Die theorie uit de jaren ‘60 stelt dat een onderwerp of persoon die vaak in het nieuws komt er in de perceptie van de nieuwsgebruiker toe doet. Oorspronkelijk was het idee dat de media daarbij niet zozeer de mening over het betreffende onderwerp zouden bepalen, maar uitsluitend in hoeverre dat onderwerp belangrijk gevonden wordt. Echter, met de komst van sociale media, waarbij partijen en politici ook rechtstreek hun potentiële kiezers kunnen bereiken, is dat laatste achterhaald. Bovendien kan de zittende macht standaard op meer aandacht rekenen, maar bestaat die aandacht rondom verkiezingen dikwijls uit kritiek. De stelling ‘any publicity is good publicity’ is anno 2023 dus nog maar in beperkte mate houdbaar, aldus PR-specialist Breukelman.
